Văn bản cần phải mạch lạc. Một văn bản có tính mạch lạc là văn bản: các phần, các đoạn, các câu trogn văn bản đều nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề chung xuyên suốt; các phần, các đoạn, các câu trong văn bản được tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lí, trước sau hô ứng nhau nhằm làm cho chủ đề liền mạch và gợi được nhiều hứng thú cho người đọc, người nghe
Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản
Mạch lạc trong văn bản
a, Mạch lạc có nghĩa:
– Trôi chảy thành dòng, thành mạch
– Tuần tự đi qua khắp các phần, các đoạn trong văn bản
– Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn
b, Trong văn bản, mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo một trình tự hợp lí vì:
– Trình tự hợp lý của các câu văn, các ý là đặc điểm cơ bản của tính mạch lạc
Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc
a, Toàn bộ sự việc được kể trên xoay quanh việc chia tay của hai anh em, trong đó trọng tâm là việc chia đồ chơi, cụ thể là chia hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ
– Sự chia tay của những con búp bê xuyên suốt các đoạn của tác phẩm, Thành và Thủy buộc phải chia tay và chia đồ chơi
b, Chủ đề liên kết các sự việc thành một thể thống nhất.
– Hai anh em Thành Thủy phải chia tay, những con búp bê không chi tay, giống như tình cảm của hai anh em mãi gắn bó, không gì có thể chia cắt được → Đó là mạch lạc của văn bản
c, Các đoạn được nối với nhau theo mối liên hệ về thời gian, liên hệ tâm lí , liên hệ ý nghĩa (tương đồng, tương phản); liên hệ không gian (ở nhà, ở trường)
→ Những mối liên hệ giữa các đoạn tự nhiên và hợp lý
Luyện tập
Bài 1 (SGK Ngữ văn 7, trang 32): Tìm hiểu tính mạch lạc của văn bản
Chủ đề văn bản Mẹ tôi: tình cảm và sự kính trọng của con cái đối với cha mẹ
Mở đầu: Lí do người cha viết thư trách giận con vì thái độ thiếu lễ phép với mẹ
Tiếp đến: Người cha giảng giải, phân tích cho con hiểu tình cảm và sự hy sinh của mẹ dành cho con, cũng như phê phán con vì đã vô lễ với mẹ.
Kết thúc: người cha nghiêm khắc yêu cầu đứa con cần có thái độ đúng đắn, người cha cho con thời gian suy nghĩ về hành động của bản thân
Chủ đề chung xuyên suốt: Lao động là vàng.
Người cha dặn dò con rằng có kho vàng dưới đất, người cha mất đi, các con ở lại đào bới mảnh vườn. Nhờ được làm kĩ đất nên lúa bội thu. Vàng là hình ảnh ẩn dụ thành quả lao động làm được nhờ việc chăm chỉ lao động
Bài 2 (SGK Ngữ văn 7, trang 32) Tính mạch lạc trong văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê
Truyện Cuộc chia tay của những con búp bê tuy không thuật tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn nhưng như vậy không làm cho tác phẩm thiếu mạch lạc.
Nó làm nổi bật tư tưởng chủ đề: Người lớn đừng để hạnh phúc gia đình tan vỡ, dẫn đến việc các em nhỏ phải chia tay.
Mạch lạc trong văn bản là một trong những văn bản quan trọng trong chương trình Ngữ văn 7. Series 5 phút soạn bài Ngữ văn 7 được biên soạn dựa theo Để học tốt Ngữ văn lớp 7 tập 1, tập 2, bám sát sách giáo khoa và chuẩn kiến thức kỹ năng cơ bản nhất.
