Trong lòng mẹ được trích trong hồi kí Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng, đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng, tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh.
Tóm tắt
Bố chết sớm, mẹ đi tha phương cầu thực, cậu bé Hồng phải sống trong cảnh thiếu thốn tình cảm của cha mẹ và cả những người trong gia đình. Người cô luôn xoáy vào cậu những câu nói cay độc chia cắt mẹ con. Nhưng cậu chưa bao giờ nguôi nhớ mẹ. Rồi mẹ cậu cũng về, cậu nghẹn ngào hạnh phúc trong vòng tay mẹ.
Bố cục
– Phần 1 (Từ đầu … người ta hỏi đến chứ?): Cuộc đối thoại người cô với bé Hồng.
– Phần 2 (Còn lại): Cuộc gặp gỡ giữa hai mẹ con.
Đọc – Hiểu văn bản
Câu 1 : (SGK Ngữ văn 8, trang 20): Phân tích nhân vật bà cô qua cuộc đối thoại với cậu bé Hồng
– Độc ác, tàn nhẫn khi hỏi “mày có muốn vào Thanh Hóa không”, khoét vào nỗi đau hoàn cảnh xa mẹ.
– Mỉa mai, chế giễu mẹ cậu nhằm chia rẽ tình cảm: “phát tài” (nói mỉa người mẹ nghèo khổ), “em bé” (gieo rắc hoài nghi để bé Hồng khinh miệt ruồng rẫy mẹ).
⇒ Bà cô nham hiểm, giả dối, sống tàn nhẫn không có lòng vị tha, đại diện cho những thành kiến, những hủ tục đày đọa người phụ nữ trong xã hội cũ.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 8, trang 20): Tình yêu thương mãnh liệt của bé Hồng với người mẹ bất hạnh được thể hiện như thế nào
– Khi nghe những lời giả dối, thâm độc xúc phạm mẹ: cúi đầu không đáp, tỉnh táo nhận ra “những rắp tâm tanh bẩn” của bà cô, nghe “em bé” thì khóc ròng vì thương mẹ, vì uất ức, lòng căm tức xã hội tăng tiến “…mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi”.
– Khi gặp và nằm trong lòng mẹ: “Mợ ơi! …” là tiếng gọi tha thiết khát khao tình mẹ, hàng loạt hành động gấp gáp: đuổi theo, gọi bối rối, thở hồng hộc, trèo lên xe ríu cả chân, òa khóc. Trong lòng mẹ, cậu ngắm kĩ gương mặt mẹ, mơn man sung sướng “Tôi ngồi trên đệm xe … thơm tho lạ thường”.
⇒ Bé Hồng yêu thương, kính trọng, có niềm tin mãnh liệt về người mẹ của mình.
Câu 3* (SGK Ngữ văn 8, trang 20): Chứng minh nhà văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình
Văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình: Đối tượng thể hiện là tình mẫu tử thiêng liêng, ở dòng cảm xúc phong phú của bé Hồng (xót xa tủi nhục, căm giận sâu sắc, sự quyết liệt, tình thương mẹ,… dồn nén và lên cao). Hơn nữa còn ở cách miêu tả, cách kể đầy cảm xúc, các so sánh ấn tượng giàu sức gợi.
Câu 4 (SGK Ngữ văn 8, trang 20): Em hiểu thế nào là hồi kí
Hồi kí là một thể loại kí kể lại những sự việc đã xảy ra trong quá khứ mà người kể là người tham dự hoặc chứng kiến, tác giả là người xưng tôi.
Câu 5*(SGK Ngữ văn 8, trang 20): Nhận định về Nguyên Hồng: Là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng
Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng:
– Có cái nhìn thông cảm, thấu hiểu với những khổ đau người phụ nữ giữa những hủ tục khắt khe, người con trẻ với khát vọng tình thương, nỗi đau tinh thần.
– Nhà văn am hiểu sâu sắc về phụ nữ và trẻ nhỏ, có sự nắm bắt cá tính và tâm lí nhân vật qua lời văn giàu cảm xúc, ngọt ngào.
Trong lòng mẹ (Những ngày thơ ấu) là một trong những văn bản quan trọng trong chương trình Ngữ văn 8. Series 5 phút soạn bài Ngữ văn 8 được biên soạn dựa theo Để học tốt Ngữ văn lớp 8 tập 1, tập 2, bám sát sách giáo khoa và chuẩn kiến thức kỹ năng cơ bản nhất.
